Samookaleczenia to problem, który w przeważającej większości dotyka grupę nastolatków. Autoagresja polegająca na okaleczaniu się może przyjmować różne formy – od jednorazowych „nieśmiałych zabaw” z żyletką, po regularne, głębokie nacinanie ciała pozostawiające na trwałe blizny. Ostatnimi czasy, panuje również moda na skaryfikacje i modyfikacje ciała, które również stanowią formę samookaleczania się – tym razem, w intencji osób które tego dokonują, dla urody.

Dlaczego nastolatki się samookaleczają? Co stoi za robieniem sobie samemu krzywdy i świadomym decydowaniem się na przeżywanie bólu? Czynników jest wiele i aby w pełni zrozumieć mechanizm tego zjawiska oraz aby nieść skuteczną pomoc na terenie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Kolbuszowej w dniu 28 marca 2014 r. zorganizowane zostało szkolenie adresowane do pedagogów szkolnych, nauczycieli i wychowawców zatrudnionych w szkołach i placówkach oświatowych  znajdujących się na terenie naszego powiatu.  Poprowadził je pan mgr Maciej Ćwik, psycholog i psychoterapeuta.

Prelekcja wzbogacona było elementami audiowizualnymi, a zakończona panelem dyskusyjnym.

1. Formy samookaleczeń

 
- Najczęściej spotykanym sposobem samookaleczeń jest nacinanie skóry głównie na obszarze przedramienia i ramienia, rzadziej nóg, przy użyciu ostrych narzędzi, takich jak : żyletka, szkło, nóż

- Do zachowań autodestrukcyjnych zaliczyć można także: zaburzenia łaknienia (bulimia, anoreksja, otyłość), nałogi, obgryzanie paznokci i opuszków palców, przymus uszkadzania skóry (drapanie, rozdrapywanie ran, gryzienie warg) oraz przymus wyrywania sobie włosów (z brwi, rzęs, z głowy, a następnie niejednokrotnie zjadanie ich).
 

2. Przyczyny samookaleczeń
- Autoagresja u dzieci i młodzieży najczęściej wynika z nieumiejętności radzenia sobie z problemami domowymi (rozwód, alkoholizm, kłótnie z rodzicami), a także z niewłaściwych postaw rodzicielskich (odrzucenia, zaniedbania, nadopiekuńczości, nadmiernych wymagań). Towarzyszą temu nieprzyjemne emocje: poczucie bezradności, lęk przed oceną, złość na siebie i innych, nieśmiałość. Stres, jaki z tego powodu odczuwają dzieci jest ogromny i muszą go w jakiś sposób odreagować. Niestety często wybierają na to najgorszy z możliwych sposobów, kierują złość na samego siebie, zadają sobie ból fizyczny albo psychiczny.

- Osoba która się okalecza, pytana dlaczego to robi, najczyściej odpowiada, że dlatego iż nienawidzi siebie, nienawidzi rodziców, bo rodzice ją nienawidzą a ludzie ignorują i krytykują, że nikt nie stara się jej wysłuchać i zrozumieć, że jest o wszystko oskarżana, jestem nikim.

- Uszkodzenie własnego ciała świadczyć może o rozpaczy, udręce i bólu.
- Samookaleczenie może być wołaniem o pomoc, chodzi o to, by rodzice zwrócili uwagę na swoje dziecko, zauważyli, że potrzebuje pomocy, i by wyciągnęli do niego rękę

-  Może być próbą przestraszenia kogoś, szantażu, wymuszeniu czegoś.

- Coraz częściej można spotkać się z samookaleczeniem się młodzieży dla ,,szpanu”.

- Najczęściej jednak młodzież okalecza się, aby znieść stres, zapomnieć o problemach, kłopotach domowych lub szkolnych, kompleksach, aby w ten sposób rozładować napięcie psychiczne i uzyskać poprawę swojego samopoczucia.

- Chodzi o to, by odczuwać ból fizyczny, który pomoże zapomnieć o psychicznych rozterkach. 

- Zachowania autoagresywne mogą być związane również z chorobami wrodzonymi (np. syndrom Retta, autyzm, syndrom Lascha-Nyhana) i nabytymi, tj. chroniczne zapalenie mózgu, kiła układu nerwowego oraz uszkodzenia mózgu przez szkodliwe substancje.

- Z możliwością samookaleczenia należy liczyć się w zespołach depresyjnych i w przebiegu nagłych stanów podniecenia psychoruchowego, w chorobach psychicznych (np. schizofrenii), zaburzeniach osobowości (osobowość neurotyczna, psychotyczna, borderline)

3. Terapia

Terapia osób autoagresywnych powinna obejmować nie tylko osobę zaburzoną, ale całą rodzinę, ponieważ obecność tego zaburzenia świadczy zwykle o problemach wewnątrz rodziny. Działalność terapeutyczna to: praca z psychoterapeutą (a czasami z psychiatrą) oraz praca socjoterapeutyczna, mająca poprawić funkcjonowanie jednostki w społeczeństwie.
Najlepszą metodą leczenia jest terapia oparta na psychoanalizie, która pomaga zrozumieć psychiczne konflikty i ich powiązanie z historią życia pacjenta.
Bardzo efektywna może okazać się terapia poprzez twórczość, w której wytwory jednostki wyrażają jej problemy wewnętrzne i pokazują postępy w zdrowieniu. Każdą pracę pacjent omawia z psychoterapeutą, uświadamiając sobie mechanizmy własnego postępowania.
 

4. Profilaktyka

Aby zapobiec takim sytuacjom należy budować atmosferę zaufania, poczucia bezpieczeństwa, swobodnej komunikacji między rodzicami a dziećmi, uczyć dzieci radzenia sobie z własnymi problemami. Jeśli okaże się, że dziecko robi sobie „sznyty”, nie wolno na nie krzyczeć i potępiać, należy okazać mu współczucie. Nawet najbardziej zbuntowany nastolatek oczekuje od rodziców zainteresowania, przytulenia, rozmowy Trzeba pamiętać, że samookaleczenie jest dla niego doraźną metodą radzenia sobie z problemami.

W poniedziałek 2 grudnia 2013 roku w Starostwie Powiatowym w Kolbuszowej odbyła się już  IV Powiatowa Olimpiada Wiedzy o HIV/AIDS pod hasłem: „Wiedza ratuje życie”.

Jej organizatorem była Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna we współpracy z Powiatową Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną, pod honorowym Patronatem Starosty Kolbuszowskiego i tygodnika „Korso Kolbuszowskie”.

Olimpiada skierowana została do młodzieży szkół ponadgimnazjalnych powiatu kolbuszowskiego. Jej celem było poszerzenie informacji młodzieży na temat zapobiegania zakażeniom wirusem HIV oraz kształtowanie pozytywnych postaw wobec osób dotkniętych chorobą.

 Wzięło w niej udział 21 uczestników.

Oficjalnego otwarcia dokonał Pan Józef Kardyś - Starosta Powiatu Kolbuszowskiego. Następnie dyrektor PPP w Kolbuszowej Pani Elżbieta Mikołajczyk wygłosiła krótki wykład   dotyczący m. in. dróg przenoszenia się wirusa HIV oraz podała aktualne  statystyki związane z liczbą ludności zarażonej wirusem w Polsce i województwie podkarpackim.

Później uczestnicy przystąpili do rozwiązywania testu wiedzy. Po zakończonych zmaganiach młodzież obejrzała prezentacje multimedialną związaną z poruszaną problematyką. W tym czasie członkowie komisji dokonywani podsumowania wyników.

Komisja Konkursowa wyłoniła następujących laureatów:

I miejsce – Paweł Straub – ZST Kolbuszowa

II miejsce – Gabriela Pytel – ZSA-E Werynia

III miejsce – Natalia Wojdyło- LO Kolbuszowa

IV miejsce – Teresa Olszowy – ZST Kolbuszowa

V miejsce – Aneta Piechota – LO Kolbuszowa

Wszyscy uczestnicy otrzymali pamiątkowe dyplomy, zaś laureaci nagrody rzeczowe, ufundowane przez Starostę Powiatu Kolbuszowskiego, Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w Kolbuszowej oraz Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Kolbuszowej.

  Nagrody zostały wręczone przez Panią Elżbietę Mikołajczyk oraz Panią Barbarę Dudzińską p.o. Powiatowego Inspektora Sanitarnego. 

Zwycięzcom gratulujemy, zaś wszystkim uczestnikom życzymy dalszych sukcesów.

Koordynatorzy olimpiady:

Dorota Frankiewicz

Marta Zawadzka

         Pracownicy Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Kolbuszowej włączyli się do ogólnokrajowej akcji organizowanej przez Komendę Powiatową Policji w Kolbuszowej. W dniu 22 czerwca 2013r. o godzinie 16:00 przez 60 sekund na kolbuszowskim rynku wybijałyśmy wspólnie z ludźmi w całym kraju Rytm Wolnych Serc. Serc wolnych od przemocy, uzależnień i obojętności na los drugiego człowieka. Trzymając w dłoniach logo poradni w formie znaku STOP mówimu i pytamy:

• nie bierz, abyś nie musiał walczyć z samym sobą,
• powiedz "nie", gdy cię częstują,
• nie pozwól na agresję i przemoc,
• pochyl się nad każdym potrzebującym pomocy,
• rodzicu, czy wiesz co w tej chwili robi twoje dziecko?
• zatrzymaj się, miej czas dla najbliższych,
• żyj tu i teraz, a nie wirtualnie,
• baw się bez wspomagania,
• coś ci się nie podoba? zareaguj i porozmawiaj,
• żyj w zgodzie z sobą i innymi.

          Po spotkaniu na rynku odbyły się konsultacje w Miejskiej i Powiatowej Bibliotece w Kolbuszowej z udziałem przedstawicieli policji, Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz psychologów z poradni.

Skorzystały z nich dzieci i młodzież pytając o symptomy uzależnień, zagrożenia płynące z sieci ...