Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
w Kolbuszowej
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
w Kolbuszowej
previous arrow
next arrow
Slider

Co to jest dyskalkulia?

         

            Dyskalkulia obok dysleksji, dysortografii i dysgrafii należy do grupy tzw. specyficznych trudności w uczeniu się.

Termin ten pochodzi z języka łacińskiego i oznacza trudności w liczeniu (calkulare – liczyć, dys – trudność).

            Pojęciem tym określa się zaburzenia zdolności matematycznych, które mają źródło w genetycznych lub wrodzonych nieprawidłowościach dotyczących funkcjonowania części mózgu odpowiedzialnej za dojrzewanie umiejętności matematycznych wraz z wiekiem.

            Osoby, które mają dyskalkulię nie są w stanie osiągnąć adekwatnego do swojego wieku rozwojowego poziomu biegłości w procesach matematycznych, pomimo iż mają prawidłowy poziom inteligencji, sprzyjające warunki edukacyjne, odpowiedni poziom motywacji do nauki i nie występują u nich żadne zaburzenia emocjonalne.

            Warto wiedzieć, że dyskalkulii nie towarzyszą żadne nieprawidłowości w zakresie ogólnych funkcji umysłowych. Jest rozpoznawana u dzieci z przeciętną lub ponadprzeciętną inteligencją.

            Nie wszystkie trudności w nauce matematyki są dyskalkulią. Problem ten dotyczy dzieci/uczniów wykazujących wiek matematyczny wyraźnie niższy od wieku rozwoju umysłowego. Rozpoznanie dokonuje się poprzez szczegółową diagnozę psychologiczno-pedagogiczną.

 Rodzaje dyskalkulii:

  • dyskalkulia werbalna, czyli zaburzenia umiejętności słownego nazywaniapojęć i zależności matematycznych, określaniem liczby obiektów,
  • dyskalkulia wykonawcza, to zaburzenia manipulowania realnymi obiektami w celach matematycznych, problemy z szeregowaniem,
  • dyskalkulia leksykalna, polegająca na braku zdolności odczytywaniasymboli matematycznych, liczb, cyfr, znaków,
  • dyskalkulia graficzna, oznaczająca trudności wzapisywaniu symboli, liczb, działań matematycznych;
  • dyskalkulia pojęciowo - poznawcza, cechująca się niezdolnością rozumieniapojęć, relacji i zależności matematycznych;
  • dyskalkulia operacyjna, w której zaburzona jest zdolność wykonywania operacji i działań matematycznych.

 

Typowe objawy dyskalkulii

Dyskalkulię można dostrzec u dziecka już od najmłodszych lat. Mogą wówczas wystąpić trudności z oszacowaniem ilości elementów w zbiorze bez ich przeliczenia oraz liczeniem w pamięci (potrzebują konkretów nawet do liczenia łatwych działań). Z wiekiem objawy te są coraz poważniejsze i stają się bardziej widoczne.

Problemy te dotyczą najczęściej:

  • odczytywania zegarów analogowych,
  • określenia, która z dwóch liczb jest większa,
  • rozróżniania prawej i lewej strony ciała oraz innych zależności przestrzennych,
  • liczenia wstecz,
  • zapamiętania tabliczki mnożenia,
  • szacowania, np. kosztów zakupów w koszyku, rozmiaru przedmiotu, odległości,
  • dodawania i odejmowania w pamięci (zgadywanie wyników),
  • słabego zapamiętywania pojęć, symboli, wzorów matematycznych oraz algorytmów rozwiązywania zadań, wykonywania działań,
  • niskiej zdolności stosowania wiedzy matematycznej w praktyce,
  • odczytywania mapy, nut,
  • kłopotów z porównywaniem figur geometrycznych, ich cech, proporcji, wielkości, wysokości,
  • odczytywania wykresów, schematów,
  • rozumienia pojęć związanych z wagą, przestrzenią, kierunkiem, czasem,
  • trudności z zapisywaniem lub odczytywaniem podobnie wyglądających liczb, symboli,
  • mylenia dużych i małych liter w zapisach jednostek oraz symboli,
  • odczytywania liczb wielocyfrowych,
  • rysowania figur i brył geometrycznych,
  • gubienia cyfr i znaków matematycznych w zapisach,
  • zapamiętywania, co oznacza dany symbol, skrót we wzorze,
  • niedokładnościami w pomiarze długości,
  • chaotycznego zapisu operacji matematycznych,
  • rozumienia jednostek, ich przeliczania, zamieniania, zależności między nimi,
  • przechodzenia od konkretów do abstrakcyjnego myślenia,
  • wyobrażenia sobie treści zadania,
  • mylenia kierunków przy działaniach matematycznych, przestawianie cyfr w ułamkach potęgach, pierwiastkach,
  • rozumienia odwrotności działań,
  • braku logicznego myślenia, słabego kojarzenia i łączenia ze sobą wiedzy, informacji,
  • wolnego tempa pracy przy wykonywaniu działań matematycznych,
  • sporych trudności zwłaszcza z zadaniami tekstowymi, rozumieniem przedstawionych zależności, ich matematyzacją,
  • zapamiętywania sekwencji ruchów, kroków tanecznych, układów choreograficznych,
  • skupienia, koncentracji na zadaniach wymagających dłuższego myślenia,
  • obniżonej motywacji do uczenia się matematyki.

 

            Warto pamiętać, że dyskalkulia nie oznacza jedynie problemów w opanowaniu umiejętności matematycznych. Może również utrudniać naukę innych przedmiotów szkolonych, np. geografii, fizyki, chemii, a nawet historii, techniki, muzyki czy wychowania fizycznego.

            Objawy dyskalkulii, które mogą wystąpić na innych poza matematyką przedmiotach to głównie:

  • kłopoty z odczytywaniem czasu, posługiwaniem się zegarkiem,
  • trudności z opanowaniem chronologii wydarzeń;
  • zaburzenia orientacji w terenie;
  • problemy z zapamiętaniem sekwencji ruchów, ćwiczeń, kolejności kroków tanecznych, układu choreograficznego;
  • zapominanie ważnych dat dotyczących spraw osobistych;
  • problemy z wykonywaniem codziennych zadań  wymagających stosowania liczb, ważenia, mierzenia, np. przy gotowaniu posiłków;
  • brak zdolności do rozumienia symboli graficznych (np. znaki drogowe);
  • słaba koordynacja sportowa, niezborność ruchowa,
  • nienadążanie za szybko zmieniającymi się instrukcjami;
  • trudności w opanowaniu zapisu nutowego, wartości rytmicznych i terminologii muzycznej;
  • kłopoty ze znalezieniem odpowiedniej strony i zadania w podręczniku.

 

 

 

 

 

            Dane statystyczne szacują, iż dyskalkulia występuje prawie u 6% populacji. Im wcześniej zostanie zdiagnozowana, tym większa szansa na zrozumienie problemów dziecka  i podjęcie odpowiedniego wsparcia oraz terapii.

 

 

Beata Zasowska

Pedagog, terapeuta pedagogiczny